EDIH – EBE

IT- en energie-gedreven innovatie in de bouw krijgt uitgebreide ondersteuning

Een innovatief idee hebben, is één ding. Het marktrijp maken … dat is helaas nog iets anders. Voor kmo’s kan het een torenhoge drempel zijn. Daarom is er nu een nieuw project dat ruime ondersteuning geeft aan innovatieve bouwbedrijven, met bijzondere aandacht voor kmo’s De focus ligt op ICT voor energie in de bebouwde omgeving. 

Stel: u bouwt mee aan een nieuwe woonwijk en ziet een mogelijkheid om met een digitaal systeem het energieverbruik in de wijk en de opbrengst van de zonnepanelen op de daken beter op elkaar af te stemmen. Hoe clever dat idee ook moge zijn, u botst meteen op problemen. Om uw idee te doen functioneren, zou u eigenlijk moeten weten welk energiegedrag de bewoners vertonen. Het systeem uitwerken vraagt een investering maar u hebt dat geld niet en ziet ook niet meteen hoe u investeerders kunt vinden. De input van experts zou heel nuttig zijn maar waar vind je die in ’s hemelsnaam? 

 

EDIH

Zeker voor een kmo zijn dit ernstige problemen die hun innovatiepotentieel kunnen fnuiken. De Europese Commissie is zich daarvan bewust en heeft daarom in de EU een netwerk van meer dan honderd European Digital Innovation Hubs of EDIHs opgezet. Deze moeten de implementatie van digitale technologie in diverse sectoren een duw in de rug geven, zowel bij de private als bij de publieke spelers. 

Deze EDIHs zullen een centrale rol spelen in het Digital Europe Programme. In het kader van dit programma bracht VITO (de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek) als partner van het energie-onderzoekscentrum EnergyVille een aantal partijen samen om een energie-gerelateerd EDIH-project voor de bouwsector in te dienen. 

Johan Vangrunderbeek (VITO): “De Europese Commissie zet sterk in op de digitalisering van onze economie. Zij heeft voor projecten op dit gebied dus veel geld over.”

Het project kreeg de naam Energy in the Built Environment (EBE), in het Nederlands Energie in de bebouwde omgeving. Naast VITO zijn er een groot aantal projectpartners. Om te beginnen de andere onderzoekspartners van EnergyVille imec, UHasselt en KULeuven, maar ook T2 Campus/SyntraPXL, Flux 50, POM Limburg en last but not least Embuild Vlaanderen en Embuild Limburg. Onze sectororganisatie Techlink is affiliated partner. De VDAB is associated partner met als focus de arbeidsmarkt. VITO coördineert de werking van dit consortium. 

Ondanks dit indrukwekkende lijstje was het niet zeker dat Europa dit project zou co-financieren, want er was flinke competitie van andere projecten, zegt Benedikt Declercq van Embuild Vlaanderen.
 
Benedikt Declercq: “Er is een preselectie gebeurd in Vlaanderen door de diensten van Hilde Crevits, die toen nog minister van Innovatie was. Energy in the Built Environment was een van de tien projecten die naar de Commissie mochten. Uiteindelijk zijn er daarvan slechts drie goedgekeurd.”

 

Welke innovaties?

De technologieën waarover Energy in the Built Environment gaat, moeten behalve een relatie met de bouw ook een relatie met ICT hebben. De isolatie van een woning verbeteren telt bijvoorbeeld niet mee. Daarnaast moet er een band bestaan met energie. Dus administratieve procedures verbeteren telt ook niet mee. 

Johan Vangrunderbeek: “In de huidige omstandigheden zal dit vrijwel automatisch een sterke link hebben met de strijd tegen de klimaatverandering. Essentieel is de zeer ruime benadering van dit project. De partners in het consortium beslaan alle aspecten van een geslaagd innovatieproces, met uitzondering van het bedenken van de innovatie zelf.”

Benedikt Declercq: “We gaan een one-stop-shop zijn voor de begeleiding van het marktrijp maken van innovaties. Er bestaat erg veel potentieel in de bebouwde omgeving. Ik denk dan aan zaken als lokale energiegemeenschappen, die recent nog aan bod kwamen op de presentatie van het visierapport van Embuild Vlaanderen. Maar daarnaast zijn er ook Smart Grids, artificiële intelligentie voor de sturing van energiegebruik en -opwekking van gebouwen enzovoort.”

 

De ondersteuning

Energy in the Built Environment (EDE) zal bedrijven ondersteunen op vier verschillende domeinen:

• ecosysteem & netwerken voor innovatie;
• vaardigheden en training op het vlak van energie en ICT; 
• testen vóór het investeren;
• het vinden van investeerders. 

De dienst Vaardigheden en training wordt geleid door T2-campus in nauwe samenwerking met Embuild Vlaanderen, Embuild Limburg, Flux 50 en de twee universiteiten. Binnen dit pakket zullen gespecialiseerde opleidingen worden ontwikkeld. Bedrijven kunnen ook informatie krijgen bij hun zoektocht naar gepaste bestaande opleidingen in binnen- en buitenland.

De dienst Testen vóór het investeren wordt geleid door de KU Leuven en zorgt voor het beschikbaar stellen van de nodige technische expertise en testinfrastructuur bij Flux50 en de onderzoekspartners van EnergyVille. 

Johan Vangrunderbeek: “Deze dienst wil verder gaan dan simulaties in laboratoria. Er is een living lab in opbouw op de THOR-campus, met woonhuizen voor tests in reële omstandigheden. Wat betreft energieverbruik kan bijvoorbeeld VITO gebruikersprofielen leveren, gebaseerd op jarenlang verzamelde data.” 

Daarnaast zullen contacten worden gelegd met het Vlaamse supercomputer-centrum en met een andere EDIH, gewijd aan artificiële Intelligentie. Dit versterkt de werking van het project met gerichte expertise.
 
POM Limburg is de trekker van de dienst Ondersteuning om investering te vinden. Deze dienst biedt coaching en expertpanels aan, en brengt deelnemers aan het project in contact met investeerders en financieringsmogelijkheden op maat. Dat gebeurt in samenwerking met Embuild Vlaanderen, Embuild Limburg en Flux50, maar ook met de Incubathor op het Thorpark, VLAIO en EEN (Enterprise Europe Netwerk).  

 

Embuild Vlaanderen

Belangrijk voor onze leden: het werkpakket Ecosysteem & netwerken voor innovatie wordt geleid door Embuild Vlaanderen. Als grootste ledenorganisatie voor de bouwsector is het daarvoor ideaal geplaatst.

Benedikt Declercq: “De bedoeling is de link met de markt te maken. Daarvoor zullen bedrijven uit onze sector samengebracht worden met andere sectorfederaties en beleidsmakers. We gaan workshops organiseren, bezoeken, events, infosessies voor innovatievolgers, webinars … Kortom, we gaan alle informatiekanalen bespelen. Ik ben ervan overtuigd: zodra de bal aan het rollen gaat, zal dit werken.”

 

Voor kmo’s

Innovatie wordt vaak beschouwd als een privilege van de grote ondernemingen. Met dat idee willen Digital Europe en de EDIH EBE komaf maken. 

Johan Vangrunderbeek: “De focus voor de dienstverlening ligt op kmo’s. Zij kunnen er gebruik van maken tegen zeer sterk gereduceerde voorwaarden. De grote ondernemingen betalen de marktprijs van de dienstverlening. We doen dus echt iets voor de kleine spelers. Ze worden op alle vlakken ondersteund en begeleid met advies, contacten, datasimulatie enzovoort.”

Benedikt Declercq: “Merk trouwens op dat voor het begrip ‘kmo’ in dit project de Europese definitie gebruikt wordt: een onafhankelijke onderneming met minder dan 250 werknemers die onder een bepaalde omzet blijft. De overgrote meerderheid van de Vlaamse bouwondernemingen zijn volgens deze definitie kmo’s en kunnen dus profiteren van dit project.”

Europa financiert EBE voor de helft, de rest komt van de uitvoerende partners en van de sponsors: de stad Genk, de provincie Limburg en het Limburgse klimaatbedrijf NUHMA. Energy in the Built Environment heeft een looptijd van drie jaar en start in januari 2023 voor de ruime doelgroep