Hoe kunnen slimme technologieën zorgen voor betere wegen, veiliger verkeer en duurzamere mobiliteit? Met “Innovatieve Proeftuin MIA in Actie” zochten UHasselt en projectpartners Cegeka, OCW, Vlawebo en Embuild Limburg hier de voorbije 18 maanden een antwoord op door te experimenteren met allerlei digitale oplossingen in real-life situaties. Van infraroodscanners om de kwaliteit van asfaltwerken te verbeteren, over camera’s en AI-systemen die verkeersconflicten vroegtijdig detecteren tot technologie die Hoppinpunten optimaliseert - het project zet heel wat veelbelovende stappen richting een duurzame mobiliteitstransitie in Limburg. De eerste resultaten stelden ze gisteren voor op de Bouwcampus.
De universitaire campus in Diepenbeek, de geplande spitsstrook op de E313 en een netwerk van Hoppinpunten in Hasselt: het zijn slechts enkele locaties waar de projectpartners van “Innovatieve Proeftuin MIA in Actie” momenteel volop data verzamelen om de mobiliteitsbehoeften van de Limburgers nauwkeurig in kaart te brengen. “Door digitale innovaties rond mobiliteit, verkeersveiligheid en infrastructuur te testen in de complexiteit van het dagelijkse leven, versnellen we de mobiliteitstransitie naar duurzamere, veiligere en efficiëntere verplaatsingen in Limburg”, stelt An Neven (UHasselt – IMOB), projectcoördinator “Innovatieve Proeftuin MIA in Actie”. “Na een sterke ontwikkelfase zijn we nu volop bezig met real-life testen. Zo bouwen we aan onderbouwde oplossingen voor gelijkaardige locaties in heel Limburg.”
Bouwen aan de mobiliteit van morgen
Die real-life testen krijgen vorm in uiteenlopende toepassingen. “Voor dit EFRO-project ontwikkelen en testen we op campus Diepenbeek het meldingsplatform Citizens4Safety en AI-gebaseerde technologie die verkeersonveilige situaties proactief detecteert,” zegt Tom Brijs (UHasselt – IMOB), transitiemanager campusmobiliteit. “Deze innovaties sluiten naadloos aan bij de bredere ambities van het project transitiemanagement, namelijk: de campussen duurzamer en veiliger ontsluiten.”
“Op de universitaire campus werken we nu ook hard aan de realisatie van de nieuwe trambuslijn tussen Hasselt en Maasmechelen”, vult Bram Vandooren (UHasselt-CERG) aan. “De halte-infrastructuur is uniek in Vlaanderen, met golvende houten overkappingen als opvallend architecturaal element. Binnen de proeftuin onderzoeken we met een mock-up van zo’n luifel hoe deze constructies zich op lange termijn gedragen. Door deze continu te monitoren, verzamelen we kostbare meetgegevens waarmee we simulatiemodellen kunnen bouwen die infrastructuurbeheerders helpen om toekomstige doorbuigingen, mogelijke schade en andere structurele risico’s beter in te schatten.”
“De datagedreven ondersteuning van de mobiliteitstransitie in Limburg realiseren we samen met UHasselt,” gaat Tim Jacobs, productmanager bij Cegeka, verder. “Op de testlocatie in Hasselt verzamelen we volledig geautomatiseerd data over hoe automobilisten overstappen op openbaar vervoer en deelmobiliteit. Centraal in die aanpak staat het Capacity-platform, dat reizigers via één klik in de app toelaat om een parkeerplaats - eventueel met laadpaal - te reserveren op de overstaplocatie, en meteen hun vervolgtraject te plannen, betalen én activeren. Mobilize vult dit platform aan door de verzamelde gegevens te visualiseren en scenario-gebaseerde simulaties mogelijk te maken, wat waardevolle input oplevert voor het mobiliteitsbeleid. De impact van deze aanpassingen wordt doorgerekend en gevalideerd met FEATHERS, het geavanceerde verkeersmodel van UHasselt-IMOB. Zo kunnen we optimalisaties eerst digitaal testen, nog voor er iets in de praktijk verandert - een krachtig instrument voor beleidsmakers!”
Niet alleen op de universitaire campus en in Hasselt wordt geëxperimenteerd met slimme technologieën - ook op infrastructuurprojecten elders in Limburg worden innovaties getest. “Door infraroodscanners in te zetten tijdens asfaltwerken willen we de kwaliteit en duurzaamheid van de uitvoering structureel verbeteren,” concludeert Ben Duerinckx, test section coordinator en technical assistance bij OCW. “Die scanners meten de temperatuur van het asfalt tijdens het aanbrengen voortdurend. Door binnen- en buitenlandse richtlijnen te vergelijken en simulaties uit te voeren met bestaande data, ontwikkelden we een methodiek voor het verwerken van grote hoeveelheden data: VETA. Deze tool kan meetgegevens van verschillende scannertypes efficiënt en uniform analyseren. Tijdens de aanleg van de nieuwe spitsstrook op de E313 hebben we deze aanpak getest. De temperatuurdata bieden waardevolle inzichten die niet alleen aannemers helpen hun processen te optimaliseren, maar ook wegbeheerders in staat stellen de kwaliteit en duurzaamheid van het wegdek beter te controleren. We hebben de methodiek inmiddels vastgelegd in een OCW-meetmethode, waarvan de officiële publicatie dit najaar wordt verwacht.”
Mobiliteit als motor van versnelling
“Een regio die wil groeien, moet bereikbaar blijven. Ook in onze mobiliteit moeten we daarom innoveren. Dankzij EFRO kunnen we via dit project digitale oplossingen testen en opschalen in een specifieke context, van een nieuwe autoluwe campus tot een belangrijke verkeersas”, zegt Tom Vandeput, gedeputeerde van Economie en voorzitter van POM Limburg. “Een ‘slimme’ infrastructuur zal niet alleen de veiligheid, maar ook de bereikbaarheid en verkeersdoorstroom in Limburg verbeteren. Zo verliezen we minder tijd in het verkeer en wordt onze provincie nog aantrekkelijker om te wonen, te werken en te ondernemen. Door de erkenning als SALKturbo-project maakt Europa hier nu 575.000 euro voor vrij. Limburg bouwt hiermee aan innovaties die ook elders het verschil kunnen maken, maar vooral aan een mobiliteit die versnelling mogelijk maakt, voor de economie en in dienst van onze samenleving.
“Veel organisaties blijven vasthouden aan klassieke leertrajecten. Maar voor échte innovatie is learning by doing nog steeds de meest effectieve aanpak. Experience centers zoals “Innovatieve Proeftuin MIA in actie” maken dat vandaag mogelijk”, besluit Chris Slaets, gedelegeerd bestuurder bij Embuild Limburg.
