Vlaanderen omarmt AI tijdens slotevent EDIH-EBE: slimme technologie wordt motor van duurzame innovatie in bouw- en energiesector

Persberichten

Zjef Cludts

26 June 2025

Vlaanderen is eruit: AI is de drijvende kracht achter de digitale transformatie in de bouw- en energiesector. Terwijl pioniers de slimme technologie al volop benutten, blijft het voor veel bedrijven een uitdaging om artificiële intelligentie efficiënt te integreren. Geen verrassing dus dat op 12 juni meer dan 200 bedrijven, onderzoekers en beleidsmakers neerstreken in Thor Park in Genk voor het slotevent van de European Digital Innovation Hub - Energy in the Built Environment (EDIH-EBE). Dit project wil de digitale achterstand van - onder meer Vlaamse - ondernemingen die bezig zijn met energietoepassingen in de bebouwde omgeving wegwerken door hun digitale kennis, vaardigheden en ervaringen te versterken. Samen met VLAIO en Buildwise deelden projectpartners Embuild, Flux50 en VITO hun inzichten met het grote publiek: hoe kan Vlaanderen optimaal profiteren van de kansen die AI biedt, en welke obstakels moeten we nog overwinnen? De belangrijkste bevindingen zetten we hier voor jou op een rijtje!

Artificiële intelligentie opent ongeziene mogelijkheden voor de Vlaamse bouw- en energiesector. In de bouw versnellen digital twins en geautomatiseerde processen zo niet alleen de uitvoering van projecten, maar tillen ze ook de kwaliteit en veiligheid naar een hoger niveau. Daarnaast kunnen autonome machines helpen om het nijpende personeelstekort op te vangen. “Digitalisering en AI zijn essentieel voor de toekomst van een innovatieve bouwsector in Vlaanderen”, zegt Caroline Deiteren, directeur-generaal van Embuild Vlaanderen. “Ze zijn geen doel op zich, maar krachtige middelen om onze sector performanter te maken. Daarom is een volwaardig innovatie-ecosysteem zoals EDIH-EBE belangrijk: het vergroot de slagkracht van onze bouwbedrijven, versterkt hun Europese concurrentiepositie en helpt actief mee aan oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen rond klimaat, energie en wonen.”

Buildwise onderschrijft het belang van EDIH-EBE als hefboom voor de sector in een snel veranderende samenleving. “Artificiële intelligentie is geen hype, maar een onmisbare motor voor vooruitgang in de bouw”, aldus IT Director Pieter Van Geite. “Van werfveiligheid tot faalkosten, van ontwerp tot energiebeheer: AI kan op elk niveau het verschil maken. Het is nu aan ons, samen met onze partners én de markt, om aannemers te voorzien van kant-en-klare maatoplossingen - met AI onder de motorkap, maar zonder dat ze hun hele werking moeten omgooien.” Ook Chris Slaets, gedelegeerd bestuurder van Embuild Limburg, ziet hoe waardevol het project is. “Met EDIH-EBE hebben we al tal van bouwbedrijven in onze provincie concreet kunnen ondersteunen op vlak van digitalisering en innovatie,” zegt hij. “Maar als we écht een verschil willen maken, moeten we nu een versnelling hoger schakelen.”

Gamechanger voor de energiebranche

In de energiesector zijn AI-toepassingen vooral onmisbaar bij het beheren van complexe, decentrale netwerken en de integratie van hernieuwbare energie. Geavanceerde algoritmes maken het immers mogelijk om energieverbruik tot op het niveau van individuele gebouwen te voorspellen en te optimaliseren. “AI en digitalisering zijn intussen niet meer weg te denken uit de sector” zegt Inge Neven, CEO van VITO. “Van slimme aansturing van installaties tot robots op de werf: bij VITO zetten we deze technologieën bewust in als motor voor duurzame innovatie en een duurzame energietoekomst. “Digitalisering is bovendien veel meer dan een technische evolutie – het is een katalysator voor innovatie die slimme infrastructuren mogelijk maakt, de efficiëntie verhoogt en energiesystemen in staat stelt zich in real time aan te passen aan veranderende behoeften.”

Ook in Limburg wordt volop ingezet op digitale innovatie als hefboom voor de energietransitie. “De toekomst van onze economie ligt in digitalisering,” stelt Tom Vandeput, gedeputeerde voor Economie en voorzitter van POM Limburg. “Met slimme technologieën zoals energiebeheersystemen en sensoren kunnen we ons energieverbruik veel beter monitoren, efficiënter aansturen en zo de kosten voor gezinnen en bedrijven drukken. Tegelijk verkleinen we niet alleen onze ecologische voetafdruk, maar versterken we ook de betrouwbaarheid van ons elektriciteitsnet. Daarom zijn digitalisering en energie-innovatie een belangrijk onderdeel van SALKturbo, ons toekomstplan voor Limburg. Het is een investering die loont: voor onze economie, ons klimaat en onze samenleving.”

Een hobbelig pad vol obstakels

AI levert de bouw- en energiesector duidelijk tal van voordelen op. Toch liggen er nog enkele stevige uitdagingen klaar. Zo beschikt Vlaanderen over sterke onderzoekscentra en innovatieve bedrijven die internationaal vooroplopen op het gebied van digital twins en energie-optimalisatie. Wat ontbreekt, is een nauwere samenwerking tussen bedrijven, kennisinstellingen en overheid om deze technologieën sneller naar de markt te brengen en zo de positie van Vlaanderen als Europese koploper te versterken.

Een van de grootste obstakels voor een succesvolle implementatie van artificiële intelligentie is echter het gebrek aan gestandaardiseerde en kwalitatieve data. Zonder die stevige basis blijven veel AI-toepassingen steken in de testfase. Maar ook organisatorische en culturele factoren spelen sterk mee. De bouwsector is traditioneel eerder voorzichtig, waardoor de integratie van de slimme technologie niet alleen technologische investeringen vraagt, maar vooral een mentaliteitsverandering. Voor kmo's komt daar nog een extra uitdaging bij: de hoge initiële kosten en het tekort aan gespecialiseerd personeel vormen een flinke drempel. En dat terwijl net zij baat kunnen hebben bij AI – denk maar aan toepassingen voor procesoptimalisatie en voorspellend onderhoud.

Op naar de toekomst - mét oog voor mens en maatschappij

Het overwinnen van deze uitdagingen en het volledig omarmen van AI vraagt om een veelzijdige aanpak. Overheidssteun via financiële incentives, proeftuinen en gerichte opleidingstrajecten kan een doorslaggevende rol spelen. Daarnaast wijzen experts op het belang van ethische richtlijnen rondom datagebruik, transparantie en verantwoorde innovatie. AI-ontwikkeling moet niet alleen technologisch vooruitstrevend zijn, maar ook maatschappelijk verantwoord en duurzaam. Frederik Loeckx, algemeen directeur van Flux50, onderstreept dit: “Innovatie met artificiële intelligentie in de bouw- en energiesector begint bij mensen. Door gerichte opleidingen, nauwe samenwerking tussen sectoren en strategische investeringen maken we technologie bruikbaar, veilig én toekomstbestendig.”

Mooie vooruitzichten dankzij succesvolle EDIH-aanpak

EDIH-EBE heeft duidelijk aangetoond dat een gerichte digitaliseringsaanpak voor de bouw- en energiesector wérkt. Met sterke resultaten en positieve reacties uit het werkveld, bundelen de partners nu de krachten met de consortia van andere Vlaamse EDIH's voor een vervolgtraject. Hierbij worden de meest succesvolle initiatieven samengebracht in één krachtige Vlaamse AI-EDIH. Deze nieuwe hub zal de focus leggen op drie essentiële sectoren: bouw, energie én industrie. Dankzij Europese en Vlaamse financiering zullen overheden, kennisinstellingen en bedrijven de handen ineenslaan om de AI-innovatie nog verder te versnellen. Deze samenwerking verstevigt de positie van Vlaanderen als Europese innovatieleider en vergroot de impact op ondernemingen.

_________________