Overheden moeten dus een coherent beleid voeren om wonen en renoveren betaalbaar te houden: het aanbod aan gronden en huizen op peil houden en de noodzakelijke investeringen voor energie en klimaat rendabel maken
Op het vlak van wonen heeft de Belg nog steeds duidelijk een eigenaarswens en wil hij de huurmarkt, indien financieel mogelijk, zo snel mogelijk verlaten. Dat blijkt uit onderzoek van onderzoeksbureau iVOX in opdracht van Embuild waaraan 2000 Belgen hebben deelgenomen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de Belg verwacht dat de overheden de nodige financiële steun bieden om wonen en renoveren betaalbaar te houden. Te meer omdat het momenteel zwaar weer is op de woningmarkt. Er doen zich zeer sterke prijsstijgingen voor, zowel voor bouwbedrijven als voor klanten. Dat maakt wonen stilaan onbetaalbaar voor veel mensen, zeker nu ook de hypotheekrente stijgt.
Op de koop toe riskeert de situatie wellicht nog te verergeren de komende jaren. Door de bouwshift en de vereisten op het vlak van energie en klimaat zullen prijsstijgingen hoogstwaarschijnlijk blijven aanhouden. Overheden moeten dus een weloverwogen beleid voeren dat op alle parameters tegelijk en coherent ingrijpt: het aanbod aan gronden en huizen op peil houden, de investeringen qua energie en klimaat betaalbaar houden, de klimaatvereisten (Fit for 55, Green Deal) respecteren en dergelijke meer.
De meest aanbevolen beleidsmaatregel bij eigenaars en kandidaat-eigenaars is meer financiële steun voor energetische renovatie. Daar wordt nu werk van gemaakt. De federale regering besliste onlangs om 1,16 miljard euro vrij te maken om de transitie richting duurzame energie te versnellen. Eén van de maatregelen was een verlaagd btw-tarief van 6 procent voor de aankoop en installatie van zonnepanelen, warmtepompen en zonneboilers. Dat verlaagd tarief bestaat al voor woningen ouder dan 10 jaar. Van 1 april 2022 tot 31 december 2023 geldt het ook voor woningen jonger dan 10 jaar, inclusief nieuwbouwwoningen en woningen heropgebouwd na afbraak. Prima beleidsmaatregel, vindt Embuild, maar ook na 2023 zullen zulke incentives van kracht moeten zijn. Ook de regionale overheden zullen hun premies voor (energetische) renovaties moeten verderzetten en uitbreiden. Uit het onderzoek van iVOX blijkt immers dat de Belg zijn investeringen in energetische renovatie op maximaal 10 jaar terugverdiend wil zien.
Tot slot zal de bouwshift bijzonder goed gekaderd moeten worden en omzichtig ingevoerd moeten worden. In theorie zijn de meeste eigenaars en kandidaat-eigenaars ervoor, maar ze vrezen ernstige gevolgen voor de prijzen van bouwgronden en nieuwbouwwoningen, samen met een beperking van het aanbod van bestaande woningen. We moeten verder inzetten op verdichting van de bewoning en sloop en heropbouw op bestaande percelen aanmoedigen. Daarom is het positief dat de federale regering onlangs besliste om de verlaagde btw op sloop en renovatie van 21% naar 6% te verlengen tot eind 2023 in plaats van tot eind 2022. Ook deze maatregel zal echter na 2023 verlengd moeten worden om de bouwshift te ondersteunen.
Embuild is in ieder geval partner om samen met de regionale en federale overheden naar coherente oplossingen te zoeken voor de betaalbaarheid van woningen, wetende dat dit niet altijd eenvoudig zal zijn.
